Esra'yla Hayata Dair

Bir hafta sonu sabahı düşünün… Kahvenizi alıp yeni bir kitaba mı başlıyorsunuz, yoksa birkaç saat daha uyumayı mı tercih ediyorsunuz? Pazar günü yürüyüşle mi başlıyor, yoksa elinizde kumandayla bir dizinin başına mı geçiyorsunuz? Kimimiz hafta sonlarını yeni şeyler öğrenerek, spor yaparak ya da üretken hobilerle değerlendirirken, kimimiz tamamen rahatlamak, zihnimizi boşaltmak ve günü akışına bırakmak istiyoruz. Peki bu alışkanlıklarımız başkalarının gözünde nasıl bir izlenim bırakıyor? İnsanlar, ilgilendiğimiz aktivitelerden yola çıkarak bizim hakkımızda ne düşünüyor? Ve en önemlisi, hobilerimiz başarımızı ve hayatımızı nasıl etkiliyor?

Bazen dışarıdan bakınca her şey aynı gibi görünür ama içimizde bambaşka olaylar cereyan eder. Özellikle oruç tuttuğumuzda, farkında bile olmadan bedenimizde mucizevi bir değişim başlar. Midemiz boşalır ama hücrelerimiz dolup taşar; susuz kalırız ama bedenimiz yenilenir. Günler geçtikçe içimizde sessiz bir devrim yaşanır—toksinler atılır, hücreler yenilenir, ruhumuz hafifler. Peki, geçirdiğimiz ramazanda oruçla birlikte içimizde neler olmuş?  

Ramazan ayı geldi, gidiyor. Ve pek çok kişi hala oruç tutmanın zorluklarını hissettiğini ifade ediyor. Farkında olmasak da, oruç sırasında yaşadığımız zorluklar aslında fiziksel açlıktan değil, yıllardır süregelen alışkanlıklarımızdan kaynaklanıyor. Sabah kahvesi içmeden güne başlayamayanlar için baş ağrıları, sık sık atıştırmaya alışkın olanlar için midede boşluk hissi, gece geç saatlere kadar oturup uykusuz kalanlar için bitkinlik… Oysa ki oruç, sadece yeme-içmeden uzak durmak değil, aynı zamanda vücudun nasıl çalıştığını, hangi alışkanlıklara bağımlı hale geldiğini ve gerçek açlık hissi ile psikolojik açlık arasındaki farkı keşfetme sürecidir. Bu süreçte, bizi asıl zorlayan şeyin açlık mı yoksa bağımlısı olduğumuz düzen mi olduğunu fark ederiz.

Telefonunuzu en son ne için açıp kapattınız? Belki bir bildirim geldi, belki de sadece zaman geçirmek için ekrana dokundunuz… Dijital çağın içinde kaybolurken, Ramazan ayını hakkıyla idrak edebiliyor muyuz? Orucun sadece bedenimizi değil, zihnimizi ve ruhumuzu da arındırmak için bir fırsat olduğunu biliyoruz. Ancak bildirimler, sosyal medyada geçirilen uzun saatler ve ekran bağımlılığı, bu manevi yolculuğa gölge düşürebiliyor. Ramazan, maneviyatın yükseldiği, nefislerin terbiye edildiği, ibadetlerin yoğunlaştığı mübarek bir aydır. Günümüzün vazgeçilmez bir parçası haline gelen dijital dünya, bu manevi atmosferi zaman zaman gölgeleyebiliyor ve ibadetlerimize odaklanmamızı zorlaştırabiliyor. 

Hiç dinmeyen bir neşe, hiç bitmeyen bir zevk, hiç eksilmeyen bir aşkla tütüp giden bir ay varsa o da Ramazan’dır. Bir sene içinde geçen bütün nazlı mevsimlerin, ayların özünü, ruhunu, gerçek mânâsını ve onlardan süzülmüş, toplanmış üsareleri en tatlı bir şive ile sunan Ramazan günleri ve geceleri bir ganimet alanıdır.Ramazan, yıl boyunca geçen tüm mevsimlerin özünü, ruhunu ve gerçek anlamını sunan bir aydır. Her anı, gönülleri huzurla sarar, şefkatle kucaklar ve muhabbetle okşar. Ramazan, yalnızca bir ibadet değil, aynı zamanda tüm insanî özelliklerin gelişmesine fırsat tanıyan bir zaman dilimidir. 

Hayat bir yolculuktur ve bu yolculukta karşımıza çıkan kavşaklarda verdiğimiz kararlar, rotamızı belirler. İşte bu kararları verirken en büyük yardımcımız, içimizdeki o güçlü pusula: iradedir. İrade, sadece büyük hedeflere ulaşmamızı sağlayan bir güç değil, aynı zamanda günlük yaşamımızda yaptığımız küçük seçimlerle yaşam kalitemizi de doğrudan etkileyen bir faktördür. 

Bilgiye erişim hızının baş döndürücü bir şekilde arttığı bir çağda yaşıyoruz. Cep telefonlarımızdan tabletlerimize, akıllı saatlerimizden dizüstü bilgisayarlarımıza kadar her an bilgiyle iç içeyiz. Hiç düşündünüz mü, bu bilgi bombardımanı içinde, öğrenme sürecimizi nasıl daha verimli hale getirebiliriz? İşte tam da bu noktada 'mikro öğrenme' kavramı devreye giriyor.

Ömrünüzü on yıl daha uzatabileceğinizi bilseydiniz, bugün hayatınızda neyi değiştirirdiniz? Belki daha sağlıklı beslenirdiniz, belki daha fazla hareket ederdiniz. Zaman akıp giderken sağlıklı bir şekilde yaşlanabilirsiniz. Sadece biraz çaba gerektirir. Sağlığınızı iyileştirmek için atacağınız küçük adımlar bile daha uzun ve daha kaliteli bir yaşam anlamına gelebilir. Hatta "Şüphesiz ki bedeninizin sizin üzerinizde hakkı vardır." Hadisi şerifi de  beden sağlığının korunmasını teşvik edilmesinin doğrudan ifadesi ve manevi bir sorumluluk olduğunun da göstergesidir.

Farkında olup olmadığınızdan emin değilim ama bir kavramın yok oluşuna tanık oluyoruz. Artık bilmiyorum demeye gerek duymuyoruz. Çünkü herhangi bir yapay zekâ programına bir soru soruyorsunuz; size gayet anlaşılır bir şekilde cevap veriyor ve bilmiyorum demenize gerek kalmıyor. Ancak sorduklarımıza bu hızlı erişim, bizi gerçekten daha mı bilgili yapıyor, yoksa sadece daha mı özgüvenli hissettiriyor? Aslında bilgi edinme bir arayış ve çalışma süreci gerektirir. Sokrates, bilgeliğin cehaleti kabul etmekle başladığını söyler. Peki, cehaleti asla kabul etmek zorunda olmadığımız bir dünyada ne olur? Hz. Ömer (r.a.), "Beni en çok korkutan, bildiğini zanneden cahildir." derken, belki de bugünün yapay zekâya dayanan bilgelerine işaret ediyordur.  Bilgi ve beceri edinmenin bu kadar kolay olması, soyut düşünmeyi, karmaşık fikirleri kavramayı ve yeni durumlara uyum sağlama yeteneğinin azalmasına neden olabilir. 

Sokaklarda yürürken ya da bir kafede otururken, yanınızdaki bir çocuğun elinde elektronik sigara görmek artık şaşırtmıyor maalesef değil mi? Okullarda, sosyal medya platformlarında ve arkadaş gruplarında elektronik sigara kullanımı hızla yayılan bir trend haline geldi ve bu durum, gençler arasında endişe verici bir şekilde normalleşiyor. Bu alışkanlığın cazibesi de "zararsız" gibi görünen bir teknolojiye dayanıyor olması gibi… Pek çok kişi, geleneksel sigaranın zararlarından kaçınmak niyetiyle elektronik sigarayı daha masum kabul ediyor. Gerçekten de elektronik sigara, daha sağlıklı bir seçenek mi? Yoksa tıpkı geleneksel sigara gibi, vücudumuz üzerinde uzun vadeli olumsuz etkiler bırakacak tehlikeli bir alışkanlık mı? Son yıllarda artan tartışmalar, bu yeni nesil alışkanlığın güvenliği konusunda kafalarda pek çok soru işareti bırakıyor.

Arkadaş grubunuzda herkesin davranışının birbirinden ne kadar farklı olduğunu fark ettiniz mi? Kimisi her zaman neşeli ve dışa dönükken, kimisi daha sakin ve içe dönüktür. Bazıları kriz anlarında bile kontrolü elden bırakmazken, bazıları ani tepkiler verebilir. İşte bu farklılıklar, mizaç, kişilik ve karakterin birleşiminden doğar. Ancak bu üç kavram birbiriyle karıştırılabilir. Aralarındaki farkları anlamak, hem kendimizi hem de çevremizdekileri daha iyi tanımamıza yardımcı olabilir.

Intermitten Fasting (IF) yani aralıklı oruç dünyanın en popüler sağlıklı beslenme trendlerinden biri. Aralıklı orucun temeli, hangi yiyecekleri yemeniz gerektiğine değil, yemeğinizi ne zaman yemeniz gerektiğiesasına dayanır. Belli zaman aralıklarını aç geçirmeği gerektiren bu diyet şekli aslında Müslümanların orucuylaaynı mantığı taşıyor. İnsanların kilo vermek, daha sağlıklı olmak  ve yaşam tarzlarını sadeleştirmek için kullandıkları aralıklı oruç, yüzyıllar önce Peygamber Efendimiz’in “Oruç tutun sıhhat bulursunuz” hadisi şerifinin günümüze birebir yansımasıdır. Sürekli ve aşırı yeme alışkanlıklarının teşvik edildiği günümüzde, yiyeceklerle sağlıksız ilişkilerimizin artması sonucunda ortaya çıkan aralıklı oruç, bir diyet değil, sağlıklı bir beslenme düzenidir.  

Yaşın ilerlemesi, insanların uyku düzenlerini farklı şekillerde etkileyebilir. Bazı yetişkinler için uyku alışkanlıklarında büyük bir değişiklik olmazken, bazılarında uyku süresi kısalabilir ya da uyku kalitesinde düşüş yaşanabilir. Eskiden başınızı yastığa koyar koymaz uykuya dalarken, artık geceleri huzursuz hissediyor ve bir türlü derin bir uykuya geçemiyor olabilirsiniz. Uyumakta zorluk çekmemizin birçok farklı nedeni olabilir ama yaş aldıkça da uykumuz artık aynı olmaz. Cildimiz kırışmaya daha yatkın hale geldiği ve eklemlerimizde ağrıların oluşması gibi uykumuz da yıllardan etkilenebilir. Uyku süremiz,  uykuya dalma yeteneğimiz ve zindeliğimiz yaşlandıkça doğal olarak değişir. Bu tamamen normaldir.  

"Bir kültürü yok etmek için kitapları yakmanız gerekmez. Sadece insanların onları okumayı bırakmasını sağlayın.” Bu güçlü sözler, okumanın bir toplumun düşünce dünyasını şekillendirmedeki hayati rolünü vurgular. Kuran-ı Kerim'in “Oku. “Yaratan Rabbinin adıyla oku”...ifadeleri ise Peygamber Efendimiz’e inen ilk vahiy olarak, İslam dininin temeline yerleştirilen evrensel mesajın derinliğini gözler önüne serer. Aslında, Müslüman olmanın özünü düşündüğümüzde, her şey tek bir sözcükte özetlenebilir; o da 'oku.' İnsanlığın şimdiye kadar gördüğü en büyük okuryazarlık teşvikidir ve sözlü bir geleneğin küresel bilime nasıl yön verdiğini ispatlar niteliktedir. 

Keto, paleo, aralıklı oruç,vegan... Son yıllarda hızla popülerleşen bu beslenme trendlerinden herhangi birini uyguluyor musunuz? Bu trendlerin ne kadarının güvenilir olduğunu ve sizin ihtiyaçlarınıza uygun olup olmadığını hiç düşündünüz mü? Peki, bu yaklaşımlardan hangisi sizin için gerçekten sağlıklı ? Günlük beslenmeniz, vücudunuzun gereksinimlerini karşılıyor mu yoksa birilerinin tavsiyesiyle farkında olmadan dengenizi bozuyor musunuz? Porsiyonlarınız doğru mu? "Sağlıklı" diye düşündüğünüz bazı yiyecekler aslında gizli şeker, tuz veya trans yağ içeriyor olabilir mi? Belki de yeterince sebze ve meyve tükettiğinizi sanıyorsunuz ama günlük almanız gereken vitamin ve mineralleri tamamlayamıyorsunuz. Sağlıklı beslenmenin sizin için ne anlama geldiğini ve kendi alışkanlıklarınızın bu tanıma uyup uymadığını hiç sorguladınız mı? 

Sabah alarm çalıyor. Başınızı yastıktan kaldırmak için kendinizi zorladığınızda fark ediyorsunuz: Boğazınız yanıyor, burnunuz tıkalı ve enerjiniz yok. Hızlıca bir bardak sıcak çay alıp günlük rutininize dönmek istiyorsunuz, ancak bu çok da mümkün görünmüyor. Bu tanıdık his, yılın özellikle kış aylarında hepimizin karşılaştığı bir durum: grip ya da soğuk algınlığı. Böyle zamanlarda hızlıca bir çözüm ararsınız ve aklınıza ilk olarak ilaçlar gelir. Aslında sıkça duyduğumuz “ilaçla 7 günde, ilaçsız 1 haftada geçer” sözü, bu hastalıkların seyrini oldukça iyi özetler. 

Vücudumuz, bizi enfeksiyonlardan ve yaralanmalardan korumak için iltihaplanma adı verilen hayati bir savunma mekanizmasıyla yaratılmıştır. Ancak, bu doğal tepki, kontrolsüz bir şekilde uzun süre aktif kaldığında, sağlığımızın en büyük tehditlerinden biri haline gelebilir. Kronik iltihap, sadece bir semptom değil, diyabet, kalp hastalıkları, kanser ve hatta Alzheimer gibi birçok ciddi hastalığın altında yatan sessiz bir düşmandır.

Düşünceleri ve üretkenliği yazıyla ifade etmek, binlerce yıl öncesine dayanan bir sanattır ve iyi el yazısı, yıllar boyunca değerli bir beceri olarak görülmüştür.  Buna rağmen dijitalleşmenin hız kazandığı günümüzde el yazısı, "tehlike altındaki" insan aktiviteleri listesinde yer almaya başladı. Akıllı telefonlar ve bilgisayarlar o kadar yaygınlaştı ki, bir zamanlar günlük hayatımızın vazgeçilmezi olan yazma eylemi, yerini neredeyse tamamen dijital alternatiflere bıraktı.

“Hadi görüşürüz, kendine iyi bak” … Sevdiklerimizden ayrılırken en çok kullandığımız temenni cümlesidir. Peki gerçekten kendimize iyi bakıyor muyuz? Kişinin kendine iyi bakması, bedenine, duygularına  ve zihnine karşı farkındalık geliştirmesi ve onlara özen göstermesiyle mümkündür. Bu, bilinçli bir çaba ile sağlığı koruma ve yaşam kalitesini artırma anlamına gelir. Ama şu da bir gerçek ki hayat koşturmacası ve sorumluluklar, kişisel ihtiyaçlarınızı ihmal etme ve kendi sağlığınızı feda etmeyle doğru orantılıdır. Meşguliyetlerin bulunması elbette çok kıymetlidir, ancak ömrünüz ilerlerken sağlığınızı destekleyen, zihinsel ve duygusal refahınızı artıran aktivitelerde de bulunmak da gereklidir. Bazen önceliklendirmek zor olsa da bir öz bakım rutini geliştirmek, az bir zaman ayırarak kendinize yaptığınız büyük bir yatırımdır.

Herkesin hayatının hemen her alanını şekillendiren, ancak üzerinde pek düşünmediği otomatik davranışları vardır; alışkanlıkları…Sabah kahvesi rutininizden strese tepki verme şeklinize kadar, alışkanlıkların oldukça güçlü etkileri bulunur. Peki ya bu gücü hayatınızı daha iyiye dönüştürmek için kullanabilseydiniz? 

 “Hafta ne zaman başladı da bitti” veya " Ne ara bir ay geçti, hiç anlayamadım.” Ne kadar sık tekrar edilen cümleler oldu farkında mısınız? Hiç durup düşündünüz mü? Günler, haftalar, aylar göz açıp kapayıncaya kadar geçiyor! Daha dün gibi hatırladığınız olayların üzerinden aylar geçtiğine inanmak zor. Özellikle çocukken bitmek bilmeyen uzun günler, şimdi nasıl bu kadar kısa hissettiriyor?  Merak etmeyin böyle düşünen sadece siz değilsiniz.

Yeni bir güne başlarken vücudumuzun ihtiyaç duyduğu enerji ve direnci sağlamak, doğru besinlerle mümkündür. Doğal ve sağlıklı alternatifler arayışında olanların radarına giren iki mucizevi besin var: sirke ve bal. Özellikle sabahın erken saatlerinde tüketildiğinde, bu karışım metabolizmayı hızlandırmaktan, bağışıklık sistemini güçlendirmeye kadar sayısız fayda sunuyor. Geleneksel tıbbın da önerdiği bu karışımın kökenleri Osmanlı mutfağındaki sirkencübin şerbetine kadar uzanıyor. Bu şerbet, yüzyıllardır sindirim sorunlarına çare olarak kullanılmış ve günümüzde yeniden popüler hale gelmiştir.

Süreçle beraber yaşanılan belirsizlikler, stres ve zorluklar, pek çoğumuzun yaşamını derinden etkiledi. Sosyal kısıtlanmalar, bireylerin duygusal ve zihinsel dayanıklılıklarını zorlayan faktörler haline geldi. Böylesine yoğun ve karmaşık bir durumda, kontrol mekanizmalarımızın zayıfladığını hissetmek oldukça doğal. Kendini disipline etmek, uzun vadeli hedeflerden sapmamak ya da ani dürtüleri yönetmek her zamankinden daha büyük bir mücadele gerektirebilir. Bu mücadele, kimi zaman sosyal medyada fazla vakit geçirmemek, kimi zaman gereksiz tepkilerden kaçınmak ya da yemek alışkanlıklarını kontrol altında tutmak şeklinde karşımıza çıkabilir. Asıl mesele, "neden"lerinize odaklanmaktır; yani, yaşamınızda önem verdiğiniz değerleri korumak ve bu süreçte kendinize karşı sabırlı ve şefkatli olabilmektir. Değişime zorlamak yerine, öz şefkatle  adım adım kendinizi şekillendirmeyi deneyebilirsiniz.

Vicdanın "ölmesi" gerçekten mümkün müdür? Yani, bir insanın vicdanı tamamen işlemez hale gelerek  ahlaki veya etik değeri ayırt etme yeteneğinden yoksun kalabilir mi? Son günlerde, toplumun tüm kesimini derinden sarsan sekiz yaşındaki Narin’in ölümü, bu soruların zihnimi meşgul etmesine neden oldu. Anlaşılan o ki, tüm köy her şeyi biliyor ama susuyor. Nasıl olur da kimsenin vicdanı sızlamaz ve olanlara sessiz kalabilir? İşte tam da o haberlerin ve gündemin çok yoğun döneminde “ya hiç mi vicdanları yok, insanlık ölmüş mü? ” deriz. Gerçekten vicdan yok olabilir mi, insanlık ölebilir mi?  

Kalbiniz vücudunuzdaki en önemli organlardan biridir ve çoğu insan kalp hastalığına neden olabilecek birçok risk faktörünü bilir. Peki ağız sağlığınızın kalp sağlığınızı etkileyebileceğini biliyor muydunuz?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Çarşamba günü, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde, Afrika'daki komşu ülkelere yayılan viral enfeksiyon salgınının ardından,maymun çiçeğini (monkeypox) iki yıl içinde ikinci kez küresel bir halk sağlığı acil durumu olarak ilan etti. Bu haftanın başlarında, Afrika'nın halk sağlığı kuruluşu, viral enfeksiyonun endişe verici bir oranda yayıldığı uyarısında bulunduktan sonra, daha önce maymun çiçeği olarak bilinen mpox'a karşı önlemler alınması gerektiğini hatırlattı. 

Günlük hayatınızda en kolay şekilde nasıl mutlu hissedebilirsiniz? Ruh halinizi iyileştirmenin, enerji seviyenizi artırmanın, zihinsel sağlığınızı güçlendirmenin ve düşünme yeteneklerinizi geliştirmenin kesin ve kolay bir yolu var. Sadece su içmek. 

Hayatınızdaki değişiklikler, dil öğrenme süreçleri, iş baskıları, aile sorumlulukları ve sosyal beklentiler arasında sıkışmış mı hissediyorsunuz? Bu tür yoğunluklar, stresinizi tetikleyebilir. Stres, modern ve koşturmacalı dünya düzeninde adından çok söz ettiren ve pek çok etkisi olan duygu durumudur ve gündelik hayatımızın doğal bir parçasıdır. Canımızı sıkan her şeye stres arttırıcı bir faktör olarak bakıyoruz ve belki de bu kavramı çok fazla genelleyerek kendimiz için problem haline getiriyoruz. Stresin birçok hastalığı tetiklediğini düşünüyorsak, stresi tanımak, fizyolojisini bilmek çok önemlidir. İstekler karşısında vücudumuzun bir tepkisi olarak tanımlayabileceğimiz stresin iyi ve kötü sonuçlarını bilmemiz sağlığımız açısından önemlidir. Stres hayatımızın bir parçasıdır ve dengeli olmak şartıyla sağlıklıdır. Aslında motivasyonu sağlayan, günlük hayatta işlerin yolunda gitmesine yardımcı olan bir uyarı işaretidir ve bizi olumlu değişiklikler yapmaya teşvik eder.

Parmak uçlarımızda beliren bildirimler, beğeni yağmurları altında kaybolan fotoğraflar, kusursuz görünen hayatlar... Peki, bu sanal alemdeki "mutluluk" maskesi sizce neleri gizliyor? Sosyal medya bağımlılığı ve sanal mutluluk, modern çağın en karmaşık ve çelişkili olgularından ikisi. Hemen soralım "Mükemmel hayatlar mı yaşıyoruz, yoksa mükemmel yalanlarla mı yaşıyoruz? Sosyal medyada beğeni avı, bizi gerçek mutluluktan uzaklaştırıyor mu?

Kahve, çoğumuz için bir içecekten çok daha fazlasıdır. Kimimiz için bir kültür, kimimiz için bir alışkanlık, kimimiz için ise kırk yıl hatırı olan bir muhabbettir. Son zamanlarda kahvenin sağlığımıza olumlu etkileriyle ilgili haberlerin arttığını fark etmişsinizdir. Eskiden uyku kaçırma veya çarpıntıya neden olma gibi zararlarıyla bilinen kahve, günümüzde faydalarıyla anılarak itibarını geri kazanmış görünüyor. Peki, bu değişimin arkasında ne yatıyor olabilir? Kahvenin hazırlanma şeklinin değişmesi ve daha farklı kahve çeşitlerinin popülerleşmesi, bu dönüşümün ana sebeplerinden. 

Denizler dünyamızın yüzde 97’sini oluşturur ve bu da çok yüksek oranda tuzlu su kaynağının yaratılmış olması demektir. Her şeyin bir hikmetle yaratıldığını ve insanların istifadesine sunulduğunu biliyoruz. Tarih boyunca insanlar, deniz suyunun iyileştirici gücünü keşfetmiş ve kullanmıştır. Örneğin, binlerce yıl önce Hipokrat, deniz suyunun yaraları iyileştirdiğini, enfeksiyonları önlediğini ve ağrıları azalttığını farketmiştir. Günümüzde de doktorlar, hastalarına iyileşme sürecini hızlandırmak için deniz kıyısına gitmelerini tavsiye ederler.

Yoğun bir iş gününün ardından toplu taşıma aracına bindiğinizde, etrafınızda hissettiğiniz ter kokusu oldukça rahatsız edicidir. Sıcak bir yaz gününde ya da heyecan verici bir spor aktivitesinin ardından, terlemenin doğal ama bazen rahatsız edici bir sonucu olan bu kokuyla hepimiz başa çıkmak zorunda kalabiliyoruz. Bu yüzden sıkıntıya girip söyleniyoruz. Hatta çok önemli bir nimet olduğunu unutabiliyoruz. Biz uyurken bile çalışmaya devam eden terleme mekanizması ömür boyu süren  biyolojik bir durumdur. 

Yaz mevsimi, açık havada vakit geçirmek ve güneşin keyfini çıkarmak için harika bir zamandır. Ancak yaz aktiviteleri, dikkat edilmezse sağlığınızı olumsuz etkileyebilir. Piknik, yürüyüş, kamp, barbekü yapmak veya yazlık gibi serin yerlerde vakit geçirmek, yazın vazgeçilmez etkinliklerindendir. Pek çok kişi için bu yaz klasikleri olmadan yaz tamamlanmış sayılmaz. Yaygın olarak görülen mevsimsel etkileri bilmek, sizin ve ailenizin yaz aylarını güvenli ve keyifli geçirmesi için doğru adımları atmanıza yardımcı olacaktır.

Kurban Bayramı’nı idrak ettiğimiz bugünlerde, Çağlayan Dergisi 2021 Temmuz sayısındaki makalemde konu olarak ele aldığım kemik suyunun öneminden ve sağlımız için ne kadar faydalı olduğundan bahsetmek istiyorum. Asırlardır dünya mutfaklarında kullanılan kemik suyu, içeriği sebebi ile son dönemlerde oldukça popüler bir gıda haline gelmiştir. Beslenme uzmanlarının ve bilhassa cerrahî uygulamalar sonrasında takviye olarak tavsiye edilen kemik suyu, kurban bayramı ertesi hepimizin evinde kolaylıkla hazırlayabileceği bir şifa deposudur.    

Vücudumuz, güneşten en iyi şekilde yararlanmak için mükemmel bir şekilde yaratılmıştır. Cildimiz, korumayla görevlendirilmiş, kendini onarabilme ve yenileyebilme yeteneğine sahip en büyük organımızdır. En dış tabakasından sürekli olarak ölü deri hücreleri atılır ve yerlerine yenileri gelir. Eğer derin bir güneş yanığı yaşadıysanız, bu yenilenme sürecini fark etmiş olabilirsiniz. Cildiniz soyulur ve genellikle bir veya iki hafta içinde normale döner. Güneşlenmek, duygusal durum bozukluklarını, özellikle anksiyete ve depresyonu, serotonini artırarak önlemeye yardımcı olur. Ayrıca, gün ışığı vücudumuzun iç saatini (sirkadiyen ritm) ayarlamak için gereklidir. Özellikle sabahın erken saatlerinde alınan güneş ışığı, geceleri daha iyi uyumamıza yardımcı olur ve kilo alımını engelleyebilir. Bu saatlerdeki güneşlenme, deri altındaki yağ hücrelerini küçülterek zayıflamaya destek olabilir. Kontrolsüz güneşlenmenin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini unutmamalıyız. Güneşin faydalarını bilmek önemli olsa da, UV ışınlarının cilde verebileceği zararları da göz ardı etmemek gerekir. Güneş koruyucu kremler kullanmak, gölgede durmak ve uygun giysiler giymek gibi basit önlemlerle hem güneşin faydalarından yararlanabilir hem de zararlarından korunabiliriz.

Her sabah uyanır uyanmaz, güne başlamanın en keyifli yollarından biri sıcak bir içecek yudumlamaktır. Bu içecek sadece içinizi ısıtmakla kalmaz, aynı zamanda kişiliğiniz hakkında da ipuçları verir. Evet, doğru duydunuz! En sevdiğiniz içecek, kim olduğunuzla ve dünyaya nasıl baktığınızla yakından bağlantılı olabilir. Yıllar geçtikçe testlerin ve burçların dışında, renk tercihlerine, dinlenen müziğe veya tercih edilen tatil şekline göre kişilikleri analiz etme tarzında çeşiti metotlar gelişti. Caz sevenlerin rock sevenlere göre daha az maceracı olduğu gibi sevdikleri müzik türüne göre yapılan genellemeler, içecek tercihlerimize göre de yapılıyor. Güne mükemmel bir başlangıç ​​yapmamızı sağlayan sabah kahvesinin veya sıcacık çayın aslında kim olduğumuz hakkında çok fazla şey anlattığını nasıl tahmin edilebilirdik ki? Yapılan araştırmalar ve çeşitli anketler kişiliğimizin içecek zevkimizle doğrudan bağlantılı olduğunu ortaya çıkardı. Çok sevdiğimiz çay veya kahve, baskın kişilik özelliklerimizi ve doğamızı hem etkiler hem de onlardan etkilenir. Kahve insanları ile çay insanları arasındaki ayırım ilginç bir karakter karşılaştırmasıdır. Ancak kişiliğinize tam olarak uyamayabilecek değişkenler de olduğu bilinmelidir. Keyif aldığımız şeylerin öylesine olduğunu düşünsek de, daha derinlemesine bakıldığında bizi bir araya getirip belirli davranışları açıklayabildiğini görmek de aslında oldukça ilginç bir durumdur.

Tiroid bezi, boynun ön kısmında bulunan, kelebek şeklinde küçük bir organ olmasına rağmen tüm vücut metabolizmasını düzenleyen hormonlar üretir. Bu hormonlar, enerji kullanımı, sıcaklık kontrolü, kalp hızı ve diğer hayati işlevlerde kritik bir rol oynar. Tiroid bezinin işleyişindeki bozukluklar, vücudun genel sağlığını önemli ölçüde etkiler. Tiroid sorunları, hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması) ve hipertiroidi (tiroid bezinin aşırı çalışması) olarak iki ana grupta toplanabilir.  Tiroidin en iyi şekilde çalışmasını sağlamanın iyi yollarından biri yediğimiz besinlerdir. Günlük beslenmemizdeki birçok bileşen, tiroidin dengeli kalmasına veya denge durumuna ulaşmasına yardımcı olabilir. Tiroid sağlığını destekleyen 10 besin;

UZUN SÜRE OTURMAK  EŞİTTİR  SİGARA İÇMEK    Sıcak bir yaz günü açık havada vakit geçirmek yerine klimalı odada televizyon izlemeyi mi tercih edersiniz? Soğuk havalarda kalın kıyafetler giyip dışarıda dolaşmaktansa kanepenize uzanıp dizi izlemek mi daha cazip gelir? Tercihiniz evde kalmaksa, bu keyifli seçimler hareketsiz kalmanıza neden olur ve kanepe patatesi durumuna sokabilir. "Kanepe patatesi" terimi, fiziksel aktivitesi çok az olan veya hiç olmayan kişiler için kullanılır. Bu yaşam tarzı, sedanter yaşam olarak da bilinir ve ciddi sağlık sorunlarına neden olan içine düşülmesi kolay bir tuzaktır.

Güne enerjik başlamak için kahvaltıda bir fincan kahve içiyorsunuz. Ardından, işe veya okula gitmek için hazırlanıyorsunuz, ancak sabah yorgunluğu hala üzerinizde. Oysa gece uykunuzu da almıştınız. Veya belki de son zamanlarda sık sık kas krampları yaşıyorsunuz ve bu size oldukça rahatsızlık veriyor. Özellikle belli dönemlerde artan baş ağrılarınız, uykuya dalmada güçlüğünüz veya artan huzursuzluğuz mu var? Bu ve benzeri bazı sorunlarınızın temelinde günlük magnezyum ihtiyacınızı karşılayamamanız yatıyorsa? Evet, yanlış duymadınız, magnezyum eksikliği birçok insanın karşılaştığı ancak çoğunlukla göz ardı ettiği bir sorundur. Magnezyum, vücudunuzda bulunan ve hayati önem taşıyan 7 mineralden biridir. 

Gelişen teknolojiyle birlikte, Bluetooth kulaklıklar günlük yaşantımızda yaygın bir şekilde kullanılan cihazlar olarak yerini çoktan aldı. Toplantılarda, spor yaparken, ders çalışırken, telefon görüşmelerinde veya sadece müzik dinlerken bile sıklıkla tercih edilen kulaklıkları, uyurken kullanmayı tercih edenler bile var. Ancak, sağlık açısından bir zararı olmadığı düşünülse de, bu tür giyilebilir teknoloji ürünlerinin uzun süreli kullanımının sağlık sorunlarına yol açabileceği endişesi de kafalarda soru işaretine neden olabiliyor.

Sağlıklı bir yaşam sürmek için pahalı takviyelere veya karmaşık tedavilere ihtiyacınız yok! Aslında, sağlığınızı korumanın ve yaşlanmayı sağlıklı bir şekilde yaşamanın en doğru yolları tamamen ÜCRETSİZ!  Basit uygulamalara odaklanarak, bedeninizin doğal iyileşme gücünden en iyi şekilde yararlanabilirsiniz. Bu sayede hastalıklara karşı daha dirençli olursunuz ve yaşam kalitenizi artırırsınız.  

Günlük yeme alışkanlıklarımız, kirli hava, kapalı ortamlar, kozmetik ürünler vücudumuza zararlı toksinlerin girmesine neden olabilen durumlardan bazılarıdır. Toksin kelimesi, sağlığı olumsuz etkileyebilecek zehirli maddeleri, kimyasalları, ağır metalleri ifade eder ve  metabolizmamızı olumsuz yönde etkiler. Detoksifikasyon, vücudun böbrekler, karaciğer, sindirim sistemi, cilt ve akciğerler yoluyla zararlı maddeleri doğal olarak ortadan kaldırdığı düzenli organ fonksiyonunun bir parçasıdır ve vücudunuzun toksinlerden kurtulma sürecidir. 

Evimize bir misafir geldiğinde onu ağırlamak için çabalarız ve ayrıldığında da inşallah memnun kalmıştır diye umut ederiz. İşte yılda bir defa misafir ettiğimiz ramazan geldi, gidiyor. İnşallah yapmamız gerekenleri hakkıyla yapmışızdır ve bizden memnun kalmıştır duasıyla uğurluyoruz. Hediye olarak bize uhuvveti arttıran, ümit tomurcuklarını yeşerten, birlik ve beraberliği hatırlatan bayramı bırakıyor. Sevdiklerimizle bir araya geldiğimiz, güzel duyguların çoğaldığı, umutsuzluğun umuda, mutsuzluğun mutluluğa dönüştüğü özel zaman dilimleridir bayramlar.

Her şeyin bir mevsimi vardır deriz ya, her mevsimin kendine özgü güzellikleri de vardır. Ancak hepimiz için bahar bir başkadır. Hele ilkbahar, bitkilerin yeşermeye başladığı, ağaçların tomurcuklandığı yeryüzünün şenlendiği bir mevsimdir. İlkbahar, yağmurlarıyla meşhurdur; Mart, Nisan ve Mayıs aylarında yağan bahar yağmurları çok özel ve değerlidir. Baharın en kıymetli ayı Nisan olarak kabul edilir. Özellikle Orta Asya’da, İslam ve Balkan coğrafyalarında, Hızır ile İlyas peygamberlerin 6 Mayıs’ta (Rumî takvime göre 23 Nisan) buluştuğuna inanılır. “Hıdrellez” (Hızır-İlyas) ismi verilen bu günde yağan yağmura binaen bolluk ve bereketi temsil eden Hızır Peygamber’in evleri ziyâret edeceği inancıyla kaplara yağmur suyu doldurma adeti belli bölgelerde halen devam etmektedir. Selçuklu döneminde Konya’da bulunan Mevlâna Dergâhı’nda, “nisan tası” adı verilen kaplara topladıkları nisan yağmurlarının ikram edilme geleneği vardı.  Mevlana Müzesi’nde bulunan ve 1396 yılında yapılan Nisan Taşı (tası) 43 kilogram ağırlığında nadide eserler arasında sergilenmeye devam ediyor. Bu taş yüzyıllardır Anadolu'da Nisan yağmurları toplama geleneğinin başlangıcı olarak edilir.

Son günlerini geçirdiğimiz Ramazan ayı, alışkanlıklarımızı değiştirmek için en doğru zaman dilimlerinden biridir. Oruç ibadetini nasıl anladığımıza bağlı olarak Ramazan’ı değerlendirme şeklimiz değişkenlik gösterebilir. Oruç ibadeti, günlük dürtülerimizi kontrol etmeye yönelik bir irade gücü egzersizi olarak kabul edilirken, Ramazan ayı da bu iradeyi güçlendirmek için mükemmel bir zaman dilimi sunar. Bu ay, insanı harekete geçirici güç olan dürtülerin kontrolünü sağlayarak, iyi davranışların geliştirilmesine olanak sağlar. İnsanı harekete geçiren güce dürtü adı verilir. Yaşamı sürdürmek adına yemek, içmek, uyumak gibi ihtiyaç duyulan temel dürtüler vardır ve dürtülerin kontrolü de sağlam bir iradeye bağlıdır. İrade eksikliği olumlu değişimin önündeki en önemli engeldir. 

Oruç tuttuğumuzda, niyetimiz farz olan bir ibadeti yerine getirmek olsa da, bedenimize ve ruhumuza faydaları olduğunu da çok iyi biliyoruz; Kalp sağlığı, kolesterolün azalması, kan basıncının dengelenmesi, kanserin önlenmesi, toksinlerin atılması, kan şekerinin düzenlenmesi ve endorfin seviyelerinin artması gibi pek çok faydası bilimsel olarak ispatlanmıştır. Doğru şekilde ve amacına uygun yapılmayan veya olmayan durumlarda görülen yan etkiler, oruç ibadeti için de geçerlidir. Genellikle bunun sebebi günlük yaşamın ve beslenme düzeninin değişmesi kaynaklıdır ve sonucunda bazı istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Orucu sağlıklı tutmayı etkileyen durumların farkında olmak ve bazı önlemler almak önemlidir.

Oruç genellikle vücut ve sindirim sistemi için şifa olarak kabul edilir. Çünkü oruç sindirim sistemini dinlendirir. Çok farklı sağlık problemlerimiz var ve bunların çoğu bağırsakta başlıyor. Bağırsak hastalıkları, yanlış yiyecekleri yanlış zamanda yediğimiz ve bu süreçte sindirim sistemimizi zorladığımız için ortaya çıkıyor. Peygamber Efendimizin (SAV) bize tavsiyesi midemizin üçte birini yemek, üçte birini su, üçte birini de nefes için ayırmak, yani doymadan önce yemeyi bırakmak şeklindedir. Daha az yiyerek sindirim organlarımızı daha az yormuş oluruz. Bu nedenle oruç, vücut için çok önemli bir şifa uygulaması olarak kabul edilir. Oruç, vücudumuza ihtiyaç duyduğu molayı verir, çünkü normalde yiyecekleri parçalamaktan ve sindirmekten sorumlu olan enzimler, vücutta iyileştirici işlevleri yerine getirmek üzere çalışmaya başlar. Oruç tuttuğumuzda vücudumuz şifa moduna geçer ve bu sayede enerjisini korumaya çalışır. Bu nedenle oruç, iştahı ve nefsani duyguları da bastırır. Oruç, vücuda kendini yeniden düzenleme yeteneği verir. 

Ramazan geldi ve bir kez daha kendimizi bu manevi iklime erişmenin şükründe buluyoruz… Ramazan, iradeyle özdisiplinin kazanıldığı ve bize bahşedilenlere minnettarlık duygularımızın arttığı bir aydır. Müslümanlar olarak emredilen İslam dininin beş farzından biri olması hasebiyle oruç tutarız. Vücudumuzun arınması ve temizlenmesi, zararlı alışkanlıkların terk edilmesi, daha sağlıklı bir yaşam tarzına başlama fırsatı, ekstra hediyelerdir. Kalp ve zihin huzurunun yaşanması, manevi beslenmenin artmasıyla doğru orantılı olarak gerçekleşir. 

Uykunun insan sağlığı için çok önemli olduğu biliniyor. Kaliteli uykunun önemini anlamak ve uyku düzeni, uyku rahatsızlıkları gibi sorunlara dikkat çekmek amacıyla Dünya Uyku Günü ilan ediliyor ve her yıl uykuyla ilgili yeni bir tema geliştiriliyor. Bu sene 18 Mart Dünya Uyku Günü ve bu yılın belirlenen teması ise “Kaliteli Uyku, Sağlıklı Akıl, Mutlu Dünya”. O halde ben de hemen sorayım, kaliteli uyuyabiliyor musunuz? Maalesef yetişkinlerin üçte ikisi bu sorunun cevabını “hayır” olarak yanıtlıyor. Bu durum telefon, televizyon gibi cihazlarla geçirilen zaman, gün içinde yeteri kadar hareket etmeme ve sağlıksız beslenme gibi vücudun metabolik dengesini bozan sebeplere dayanır.

İlkbaharla birlikte yeniden diriliş başlar; tabiat canlanır ve renklenir. Bu canlılık bize de yansır. Dışarıda vakit geçirmek, tomurcuklanan ağaçları görmek, filizlenen tohumlarla mutlu olmak, çimlerde dolaşmak hepimize çok iyi gelir. Bahar, güneş ışığını, daha uzun günleri ve yeşil doğayı beraberinde getirir, ancak birçok insan bu mevsimin güzelliklerine ilaveten hapşırmalar, baş ağrıları, kaşıntılı gözler ve solunum problemleriyle mücadele edeceği için endişe yaşar.